Boże Narodzenie i jego najpiękniejsze tradycje

Boże Narodzenie i jego najpiękniejsze tradycje

Ilość dań

Do wyczekiwanej przez cały rok wieczerzy wigilijnej, wszyscy powinni zasiąść głodni, po całodziennej głodówce. Sama uczta składa się z kilku dań. Bywało ich:

• 7 - tyle ile dni tygodnia,
• 9 – na wspomnienie chórów anielskich,
• 12 (najpopularniejsza opcja) - tyle ilu było apostołów albo ile jest miesięcy.

Każda potrawa powstawała z innych darów ziemi. Mimo dyspensy, większość polskich rodzin nadal kultywuje postny (bezmięsny, a jedynie z rybami) charakter posiłków. Spróbowanie wszystkich dań, zapewniało powodzenie w nadchodzącym roku.

Ubieranie choinki

Stosunkowo nowy zwyczaj, z przełomu XVIII i XIX wieku. Zielone drzewka (jeszcze wśród pogan) były uważane za symbol odradzania się życia. Trwania i płodności. Siły i odporności. Powieszone na nich lampki sprowadzają do domu zabłąkanych i odpędzają zło, ale też dają ciepło domownikom. Bombki (początkowo
były to jabłka) przypominają o raju i dążeniu do niego. Łańcuch to rajski wąż i symbol grzechu, który kusi.

Dodatkowe nakrycie i wolne miejsce

W czasach pogańskich zostawiano je dla dusz zmarłych. Kościół nadał temu zwyczajowi symbolikę wędrowca, zagubionego gościa, na którego czeka miejsce przy stole. To też pamięć o bliskich, którzy z różnych powodów nie mogą być z nami. Myśl o samotnych, którzy nie mają z kim spędzić świąt. Przejaw chrześcijańskiej gościnności „gość w dom, Bóg w dom”.

Pierwsza gwiazda

Rozpoczyna wieczerzę wigilijną. Zwyczaj utrzymywany na pamiątkę Gwiazdy Betlejemskiej, którą Mędrców doprowadziła do stajenki. To nagroda za cierpliwe oczekiwanie i znak, że Chrystus się narodził.

Sianko pod obrusem

Symbol ubóstwa i miejsca w którym narodził się Jezus. To skromność, ale i życzenie dobrobytu dla mieszkańców. Dawniej karmiono nim po wieczerzy zwierzęta, by zdrowo się chowały.

Dzielenie się opłatkiem

Nawiązuje do chleba paschalnego i wspólnot pierwszych chrześcijan. Dzielenie się opłatkiem to symbol miłości i przebaczenia, pojednania i przyjaźni. Jego biel oznacza czystość i niewinność.

Jemioła

Znak zgody i braterstwa, ale także dostatku Gałązka ma za zadanie odpędzać złe moce. Zasuszoną należy przechować do następnych świąt. Ma to zagwarantować szczęście przez cały rok.

Kolędy bożonarodzeniowe

Jeden z najpiękniejszych świątecznych zwyczajów, do dziś praktykowany. Do Polski tradycję śpiewania kolęd przynieśli franciszkanie, którym zawdzięczamy również wigilijne szopki.

Kolęda to nazwa pieśni kościelnych o Bożym Narodzeniu. Równolegle z nią, zaczęły pojawiać się pastorałki, gdzie historię o narodzeniu Jezusa
przepleciono z folklorem polskim. Źródła kolędy tkwią w pogańskiej tradycji noworocznych obrzędów odwiedzania się z pieśnią na ustach (o charakterze życzenia,
powinszowania).

Prezenty pod choinką

Sam zwyczaj pochodzi z XIII wieku, jednak tradycja znana w Polsce to XIX wiek i nawiązanie do darów jakie złożyli Trzej Królowie Jezusowi. W wigilijny wieczór pod choinką znajdują się prezenty (w zależności od regionu) przyniesione przez Aniołka, Dzieciątko, Gwiazdkę lub Gwiazdora, albo Świętego Mikołaja.

Pasterka

Msza Święta na którą wybiera się w nocy (według zwyczaju jest to północ), po kolacji wigilijnej. Ma na celu upamiętnienie przybycia pasterzy do stajenki. Pasterka jest radosną mszą, ponieważ celebruje szczęście prostych ludzi (z faktu przybycia na ziemię Jezusa).

Łamanie się opłatkiem

Zwyczaj jeszcze z czasów pogańskich, kiedy dzielono się pieczywem obrzędowym. Opłatek nadal jest symbolem jedności, pojednania, miłości. Rytuał łamania się nim i składania życzeń, poprzedza wieczerzę wigilijną. To pierwszy i najważniejszy bożonarodzeniowy pokarm.